Van Homo Sapiens naar Homo Sedentarius

"Sinds een aantal jaren wordt steeds duidelijker dat het behalen van de beweeg- of fitnorm niet beschermt tegen gezondheidsrisico’s, als men de rest van de wakkere uren stil zit." Aldus Prof. Jan Seghers (KU Leuven). En een punt heeft hij. 

Door automatisering en digitalisering zitten we veel meer dan vroeger. Daardoor verslechtert ook onze houding en krijgen we meer te maken met voorovergebogen schouders, holle ruggen, stramme spieren, slechte doorbloeding, etc. Daarnaast onderschatten we ook de fysiologische impact van zitten op onze gezondheid. 

Ze zeggen wel eens dat zitten het nieuwe roken is... wel geloof me, het is zelfs erger! We noemen dit verschijnsel in ons vakdomein ook de sitting disease.

Een paar feiten op een rij met betrekking tot de sitting disease:

  • 42% van de Belgen zit meer dan 5,5 uur per dag (Eurobarometer, 2013)
  • 1 Belg op 8 (12%) zit meer dan 8,5 uur per dag (European Commission, 2014)
  • 60% van het totaal aantal uren zitten is toe te schrijven aan zitten tijdens en op het werk (Jans et al., 2007)
  • Door verdere automatisering en informatisering wordt verwacht dat dit aantal alleen maar zal stijgen.

Om de stelling van Prof. Jan Seghers te duiden moeten we eerst en vooral onderscheid maken tussen (1) sedentair gedrag en (2) fysieke inactiviteit.

1. Sedentair gedrag wordt gekenmerkt door:

  • Activiteiten uitvoeren aan een zeer laag energieverbruik ( ≤ 1,5 MET), in combinatie met zittende of liggende houding (Owen et al., 2010a).
  • Slapen niet meegeteld.
  • Gebrek aan variatie in lichaamshoudingen.

2. Fysieke inactiveit wordt gekenmerkt door:

  • Niet voldoen aan de beweegnorm (30min. minimaal 5 dagen/week matig intensief bewegen)
  • Niet voldoen aan fitnorm (3 dagen/week 20 min. intensief bewegen).
  • Wereldwijd 31.1% van de bevolking fysiek inactief.
  • In België 42.7% onvoldoende fysiek actief (Hallal et al., 2012)

De gezondheidsrisico's van fysieke inactiviteit zijn op zich al niet te overzien. Hier ook enkele cijfers van:

  • 5.8% van de kransslagader aandoeningen 
  • 7.2% van type 2 diabetes
  • 10.1% van borst- en 10.4% van de dikke darmkankers 
  • 9.4% van de algemene mortaliteit of sterfte 

bron: Lee et al., 2012.

Dan nog maar te zwijgen over de impact van sedentair gedrag, want dit gaat over een veel grotere schaal en verloopt meer onbewust dan fysieke inactiviteit. Sedentair gedrag komt vooral voor in de wakkere uren waar we niet aan beweeg- of sportactiviteiten deelnemen. De activiteitsgraad overdag, non-exercise zeg maar (niet sport gerelateerd).

Stel u voor dat u 3x per week aan beweging doet (lopen, fitness, teamsport,...) maar de rest van de uren overdag stilzit. Dan behoort u in feite ook tot de risico groep couch potatoes. Je zou denken dat je "gezond" bent want je beweegt voldoende, maar de drie sportmomenten wegen jammer genoeg niet op tegen de resterende uren waarin je stilzit.

Ik plaats enkele risico's van sedentair gedrag op een rijtje voor u... ik raad aan deze zorgvuldig door te nemen. Ga er gerust even bij zitten als u verrast zou zijn :) :

  • > 10u zitten/dag vergroot risico op overlijden met 34% (Chau et al. 2013) 
  • 112% toename in het risico op diabetes type 2 
  • 147% toename in het risico op hart- en vaatziekten (Wilmot et al., 2012)
  • Aanwijzigingen verhoogde kans op sommige vormen van kankers (Lynch, 2010)
  • Verband met klachten aan hoofd, nek en schouders
  • Verhoogde kans op depressie (Zhai et al., 2014). 
  • Negatieve invloed op metabole processen in de beenspieren, concentratie mineralen in de beenderen en vasculaire gezondheid (Tremblay et al., 2010).

Ik moet toegeven, als bewegingscoach, dat ikzelf ook erg verrast was toen ik deze cijfers te zien kreeg. Sedentair gedrag is een ver onderschatte problematiek van de 21e eeuw die we nu sinds 2 jaar van naderbij zijn gaan bekijken. We werken ook aan countertactieken voor bedrijven. Zo willen we bedrijven en zaakvoerders:

  • Sensibiliseren over de risico’s van fysieke inactiviteit en sedentair gedrag. 
  • Adviseren hoe deze problematiek aan te pakken op de werkvloer.
  • Actie ondernemen in het structureel herindelen van werkruimten zodat deze meer aanzetten tot fysieke activiteit en minder sedentair gedrag.

Er zijn heel wat simpele tactieken om meer actief te zijn overdag, ook al heb je een druk en zittend werk..:

  • Zet een timer, zit nooit langer dan 2u aan een stuk.
  • Sta recht als de telefoon gaat of als iemand je kantoor binnen komt
  • Sta recht wanneer een collega recht staat
  • Haal regelmatig water (glas water in plaats van kan water op je bureau zetten)
  • Plaats printer verder weg
  • Minder zitten
  • Reserveer blokken in je agenda om rechtstaand te werken of aan beweging te gaan doen
  • Sta recht of wissel staan en zitten af tijdens vergaderingen
  • Sta recht tijdens telefoongesprekken
  • Sta recht tijdens het uitvoeren van specieke taken (bv. rechtstaand e-mails lezen, etc.)
  • Neem de trap in plaats van de lift
  • Maak een lunchwandeling
  • Wandelmeetings
  • Neem het toilet op een ander verdiep
  • Ga met je vraag langs bij een collega in plaats van te bellen of te e-mailen

Dit zijn allemaal simpele zaken waarvan je zeker een paar al kan implementeren tijdens je werk.

Fysieke inactiviteit wordt wel eens één van de grootste gezondheidsrisico's van de 21e eeuw genoemd voor onze samenleving. Dokters rangschikken het ook al als een ziekte. Nochtans is fysieke inactiviteit de makkelijkste te voorkomen en te genezen ziekte... Waarom is het dan toch één van de dodelijkste? 

Wees bewust van uw zitgedrag, en ageer op tijd! Get up, Move it!

Als je vragen hebt over deze problematiek of met ons wenst samen te werken, stuur ons dan gerust een mailtje.

PS: Moest iemand het zich afvragen... Ja, dit blogartikel is geschreven achter een standing desk. :)

Sebert Penen - Bewegingscoach / Performance trainer Personal. Sportpraktijk

---

Bron: Artikel Veiligheidsnieuws n° 185, Prebes.

Lees volledig artikel hier.

  


Van Homo Sapiens naar Homo Sedentarius

Tenniselleboog: oorzaken, behandeling en preventie

Ontdek in dit blogartikel alles over de tenniselleboog: de oorzaken, het behandelplan en preventieve maatregelen. Leer hoe je deze blessure kunt voorkomen en effectief kunt behandelen. Blijf gezond en blijf sporten zonder last van de tenniselleboog!

Lees meer

Hoe kies ik een geschikte sportkine in Mechelen?

Als je op zoek bent naar een sportkine in Mechelen, kan het lastig zijn om de juiste persoon te vinden die aan jouw behoeften voldoet. Gelukkig zijn er enkele handige tips en aanbevelingen die je kunnen helpen bij het vinden van de juiste sportkine voor jou. Lees verder om meer te weten te komen.

Lees meer

Zeg vaarwel tegen rugpijn: Ontdek de voordelen van rugschool

Rugpijn kan een enorme impact hebben op je dagelijks leven en je beperken in je activiteiten. Gelukkig is er een oplossing: rugschool. Leer hoe rugschool je kan helpen om weer volop te kunnen genieten van het leven.

Lees meer

Hoe vind je de beste kinesist in Mechelen voor jouw noden?

Als je op zoek bent naar een kinesist in Mechelen, is het belangrijk om de juiste keuze te maken voor jouw specifieke behoeften. In deze handige gids vind je tips en informatie om de beste kinesist in Mechelen te vinden die past bij jouw situatie en wensen.

Lees meer

Econopolis: the ergonomic shock

Waarom heb ik pijn in nek of schouders en wat doe ik hier best aan?

Lees meer

Counter-chair manoeuver #1: Zitziek gedrag begrijpen.

Hoe een dagelijks fenomeen als zitten wereldwijd dramatische proporties aanneemt. De gevolgen zijn zowel fysiek als mentaal te dragen. S1E1.

Lees meer

{{ popup_title }}

{{ popup_close_text }}

x